Soms hoor je ineens een verhaal dat je een heel andere kijk geeft op een persoon uit je stamboom. Waarschijnlijk heb je de basisgegevens allang gevonden, en heb je zijn leven van begin tot eind op papier. Maar dan hoor je een gerucht over iets dat hij gedaan zou hebben, en dat geeft ook meteen een kijkje in zijn karakter – in zijn leven.
Mijn overgrootvader Johannes Dijkstra groeide op in Amsterdam. Hij werd geboren in 1897 en ik weet aardig wat over hem. Er zijn foto’s, beroepen, documenten. Over zijn vader wist ik echter minder. Deze Hendrik Dijkstra vertrok rond 1880 vanuit Friesland naar de grote stad Amsterdam. De reden hiervoor weet ik nog steeds niet. Uit zijn trouwakte blijkt dat hij apothekersknecht was. Bij het aangeven van zijn zoon Johannes was hij pakhuisknecht.
Johannes’ dochter herinnerde zich laatst dat deze Hendrik op de tram reed. Dit was voor mij nieuwe informatie. Het verhaal dat volgde, was echter nog interessanter. Johannes ging als klein jongetje vaak met zijn vriendjes achterop de tram hangen (“Bakkie-achter” noemden ze dat). Vaak waren er kleine balkonnetjes of zat er een beugel achterop de tram, zoals ook op deze foto te zien is.
Tram in Amsterdam, ca. 1900
Zijn vader Hendrik, die dan in de tram aan het werk was, pakte een ijzeren staaf om de wissels mee om te zetten en sloeg de jongetjes daarmee op de vingers. Zo moesten ze wel loslaten en belandden ze op straat. Dat zou ze leren.
Nu leek Johannes me, hoe ik hem van foto’s ken, een nogal strenge man. Blijkbaar was zijn vader Hendrik precies zo. Maar om kinderen dan met een ijzeren staaf van je tram te slaan (waaronder nota bene je eigen zoontje) gaat wel erg ver!
Hendrik is overleden in 1904, toen zijn zoon Johannes 7 jaar was. Die moet dus nog een heel klein ventje geweest zijn toen hij zijn capriolen achter de tram uithaalde en zijn vader achter zich aan kreeg.
Ik moest wel lachen toen ik dit verhaal hoorde. Het is ook wel duidelijk dat Johannes meer dan eens achter de tram heeft gehangen – waarschijnlijk vond hij het spelletje veel te leuk. Door Amsterdam rijden was al een heel avontuur, maar om dan ook nog de kans te lopen door je vader betrapt te worden maakte het vast nog spannender. Die paar blauwe knokkels nam hij dan maar voor lief.
~
Filmpje van Amsterdam na 1910, met veel trams:
DaniëlleSabine 
Whaha, wat een grappig verhaal! En wat tof dat er zulke verhalen zijn in jouw familie. Doet me denken aan een project dat ik eens voor school moest doen toen ik in de eerste zat van het middelbaar. Ging ook over het achterhalen van onze eigen stambomen, maar dat is nooit zo ver gelukt als bij jou zo. =D
Haha dankje! Ik had eerder vandaag al geprobeerd te reageren op je berichtje, maar dat is zo te zien niet gelukt. Ik deed het vanaf mijn mobiel in de trein 😛 Maar ik ben inderdaad al heel lang met stamboomonderzoek bezig. Met sommige takken gaat het terug tot de middeleeuwen. Ik haal veel van internet, van onderzoek dat andere mensen al gedaan hebben. En dan knoop ik alles aan elkaar. Een verhaal zoals dit maakt het dan weer een stukje levendiger 😉
De term “bakkie-achter” gebruikten wij Amsterdamse straatschoffies in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw nog steeds. Alleen niet voor de tram, maar voor als er veel sneeuw lag. Dan kon je een achterbumper van een auto vastpakken (nu kan dat niet meer, maar vroeger zaten de bumpers als een beugel achterop de auto), hurken en op je schoenen meeglijden….. De auto’s gingen niet echt hard door de straatjes dus heel gevaarlijk leek het niet.
Hallo Peter, wat een leuk verhaal! Zo heb ik er meteen een beter beeld bij. Het klinkt in ieder geval als iets dat heel leuk was om te doen als kind!
Bakkie hangen…. Dat was het bij ons in de 80-er jaren. Ultieme uitdaging: de oude tram 2 naar osdorp hélemaal hangen. Eng was dat. Mooie herinnering.
Pingback: Het geboortehuis van mijn overgrootvader | DaniëlleSabine